AI in het onderwijs: trend of toekomst?
Kunstmatige intelligentie, of AI, wordt steeds meer gebruikt op scholen. Docenten en leerlingen ontdekken de kracht van AI. Toch is het moeilijk te voorspellen wat de precieze impact van taalmodellen zoals ChatGPT gaan zijn, daarvoor is de technologie nog te jong en zitten we nog te veel in een hype. Wel is het belangrijk om te realiseren dat deze technologie niet meer zal verdwijnen. Het is een verschijnsel waar de samenleving en het onderwijs zich toe moeten verhouden. En de technologie staat verre van stil. Waar we vorig jaar de stormachtige opkomst van ChatGPT zagen, zien we nu steeds meer educatieve AI.
Nieuwe AI-toepassingen in het onderwijs
Zie het als de iPhone van 20 jaar geleden. Eerst waren er alleen een paar iPhone-apps en toen kwam de App Store en werden door steeds meer bedrijven apps voor op je mobiel gemaakt. Al snel waren overal apps voort. Ditzelfde verschijnsel zien we nu in de AI-wereld. Het bedrijf achter ChatGPT is een soort Marktplaats gestart waarbij andere bedrijven toepassingen van dezelfde technologie kunnen kopen en gebruiken.
Zo heeft LessonUp, Maia op de markt gebracht waarmee je met behulp van een leerdoel een les kan genereren. In Canva kunnen leerlingen afbeeldingen laten maken op basis van zelfgekozen termen. Ook binnen Microsoft en Google verschijnen steeds meer AI-toepassingen.
Het is belangrijk dat docenten zich hier bewust van zijn . Tegelijkertijd hoef je als docent echt niet al die toepassingen te gebruiken. Maar hoe weet je nu welke toepassing een hype is en welke toepassing je echt gaat helpen? De Hype Cycle kan daarbij goed helpen om te kijken waar technologische toepassingen in het onderwijs zijn.
Wat is de Hype Cycle?
De Hype Cycle is ontwikkeld door Gartner (bron afbeelding: Kennisnet). Dit is een marktonderzoeksbureau. De Hype Cycle brengt de volwassenheid van nieuwe technologie in kaart. De Hype Cycle kan helpen beslissen wat het juiste moment is om een technologie toe te passen.
Op de verticale lijn staan de verwachtingen van gebruikers. Hoe hoger op de lijn, hoe hoger de verwachtingen van gebruikers zijn. Op de horizontale lijn staat de tijd, oftewel de weg naar volwassenheid van een technologie. De Hype Cycle hanteert hierin zes fases van volwassenheid.
Fase 1: Innovatieprikkel
Potentieel baanbrekende technologische innovatie krijgt veel mediabelangstelling door demonstraties en experimenten. De technologie is nog niet productief inzetbaar of commercieel levensvatbaar.
Fase 2: Piek van overladen verwachtingen
De publiciteit over eerste succesverhalen maakt een golf van enthousiasme los. Deze verwachtingen overstijgen de daadwerkelijke mogelijkheden. We spreken van een hype.
Fase 3: Het dal van teleurstellingen
Enthousiasme maakt plaats voor teleurstelling door problemen, hoge kosten en lage rendementen. De verwachtingen zakken naar een dieptepunt. Juist deze periode biedt kansen voor nieuwe toepassingen die voortbouwen op ervaringen en kennis van voorlopers.
Fase 4: Helling van verlichting
De eerste obstakels worden overwonnen, opbrengsten worden duidelijk, evenals randvoorwaarden voor succesvolle toepassing. Met de inzichten van voorlopers groeit het begrip over waar en hoe de technologie effectief kan worden ingezet.
Fase 5: Plateau van productiviteit
Nu de daadwerkelijke opbrengsten in de praktijk worden bewezen, durven steeds meer organisaties de technologie in te zetten. Er volgt een periode van snelle groei, die weer afneemt naarmate meer mensen zijn ingestapt.
Fase 6: Moeras van dalende opbrengst.
Verouderde technologie kan nieuwe initiatieven frustreren, vertragen of zelfs tegenhouden. Naast tijdige adoptie van nieuwe technologie moet daarom ook verouderde technologie op tijd worden vervangen.
De Hype Cycle van 2016 volgens Kennisnet
Deze afbeelding komt uit het trendrapport van Kennisnet uit 2016-2017. Het interessante aan deze afbeelding is dat we in hindsight technologische toepassingen eruit kunnen halen die nu door veel scholen worden gebruikt en er tegelijkertijd toepassingen zijn die het niet gehaald hebben.
We nemen als voorbeelden digitaal toetsen en 3D-printen in de klas. In de afbeelding zien we dat beide technologieën toentertijd in de eerste fase: innovatieprikkel zaten. Nu, vele jaren verder, zien we hoe beide technologieën zich uiteenlopend hebben ontwikkeld. Er zijn veel scholen die digitaal toetsen en hier wekelijks gebruik van maken, terwijl de gemiddelde 3D-printer nog steeds staat te verstoffen in een kast tot de volgende open dag eraan komt.
Eenzelfde voorbeeld zie je een fase later bij de piek van overladen verwachtingen waar we Cloud Office (Office 365/Google Apps) en Augmented reality tegenkomen. De Cloud is inmiddels niet meer weg te denken en elke leerling en docent gebruikt dagelijks applicaties van Google en Microsoft zoals Google Drive of OneDrive om bestanden op te slaan. De Cloud Office zit inmiddels op het plateau van productiviteit, terwijl Augmented reality niet veel verder is gekomen en nauwelijks in de dagelijkse onderwijspraktijk gebruikt wordt.
Terug naar de AI-toepassingen. De komende jaren zullen er veel AI-toepassingen worden gemaakt voor het onderwijs. Als we tien jaar verder zijn, zullen er ongetwijfeld een aantal AI-toepassingen zijn die door veel docenten en leerlingen worden gebruikt. Er zullen ook een heleboel toepassingen zijn, waarvan we dan denken: “Leuke gimmick, maar het is geen meerwaarde gebleken voor het onderwijs.”
Ons advies
Je hoeft echt niet van elke AI-toepassing op de hoogte te zijn en op elke hype te springen. Soms is even afwachten en kijken waar de technologie zich naartoe beweegt een stuk verstandiger. Wel moet je ervan bewust zijn dat AI-toepassingen zoals ChatGPT niet meer weg zullen gaan en dat we ons hier als maatschappij en onderwijs toe moeten verhouden. Ben je nu helemaal fan van de Hype Cycle of wil je meer weten over AI op een verantwoorde manier toepassen bij jou op school? Neem dan contact met ons op. Dan helpen we jou met het organiseren van een training voor docenten of het verzorgen van een projectdag voor leerlingen bij jou op school.
Meer weten?
Wil je meer weten over hoe je artificial intelligence effectief kan inzetten of wil je ons digitale geletterdheid lesmateriaal eens inzien? Vraag dan vrijblijvend een demo aan hieronder en wij nemen contact met je op.