Activerende didactiek: samen leren met energie en betrokkenheid
In dit artikel nemen we je mee in wat activerende didactiek is, waarom het goed werkt en hoe je het gemakkelijk kunt toepassen in jouw lessen.
Wat is activerende didactiek?
Zoals het woord activeren in activerende didactiek al aangeeft, gaat het om het activeren van de leerlingen. Activerende didactiek nodigt leerlingen uit om mee te doen, na te denken en samen te werken. Het doel van activerende didactiek gaat verder dan het begrijpen van de leerstof. Het gaat ook om het toepassen, analyseren en evalueren van de leerstof. In plaats van het klassikaal zenden van informatie door de leerkracht, worden de leerlingen uitgedaagd om vragen te stellen, ideeën uit te wisselen of problemen op te lossen. Aan de slag gaan met activerende didactiek betekent dat de leerlingen hun werkgeheugen meer zullen gebruiken. Het gevolg hiervan is dat de kennis beter wordt verwerkt en daarmee ook beter wordt opgeslagen in het langetermijngeheugen. Verderop in het artikel bespreken in welke werkvormen je activerende didactiek toepast.
Waarom werkt activerende didactiek?
Activerende didactiek heeft vele voordelen:
- Het vergroot de betrokkenheid. Zodra leerlingen actief meedoen, blijven ze langer geconcentreerd.
- Het leerproces is dieper. Actief bezig zijn met de leerstof maakt dat begrippen en concepten beter blijven hangen in het geheugen.
- Het stimuleert een positief leerklimaat. Bij groepsopdrachten leren de leerlingen met elkaar samenwerken en communiceren. Het draagt bij aan een positief leerklimaat en stimuleert daarnaast de sociale vaardigheden.
- Het vergroot het leerplezier. Een activerende les leidt tot meer motivatie bij de leerlingen, waardoor de les als leuker wordt ervaren.
Toepassing activerende didactiek
Er zijn tal van verschillende activerende werkvormen te vinden in de literatuur. Hieronder volgen enkele voorbeelden van activerende didactiek:
- Debat. Een debat zorgt ervoor dat leerlingen in de toebedeelde groep samenwerken en met elkaar argumenten formuleren. Hierin moeten de leerlingen gebruik maken van de zogenoemde hogere orde denkvaardigheden, als: analyseren, evalueren en creëren.
- Een probleem. Het formuleren van een (waargebeurd) probleem waarbij de leerlingen aan de slag moeten in tweetallen of iets grotere groepjes zorgt ervoor dat de leerlingen creatief bezig zijn en in samenwerking op zoek moeten naar een oplossing.
- Een expert ronde. Elk groepje krijgt van een bepaald onderwerp een deelonderwerp toegewezen. De leerlingen moeten in een aangegeven tijd de expert worden op dat specifieke deelonderwerp. Vervolgens hussel je de groepjes, zodat in elk groepje verschillende deelonderwerpen aan bod komen.
- Twee waarheden, één leugen. De leerlingen maken tweetallen. Leerling A begint en verzint over de lesstof twee waarheden en één leugen. Leerling B moet raden wat de leugen is. Het is daarmee belangrijk van tevoren uit te leggen dat de leugen die de leerlingen verzinnen, dicht bij de waarheid moet liggen om geloofd te worden. Klaar? Draai dan de rollen om.
Hoe begin je met activerende didactiek?
Het toepassen van activerende didactiek vraagt aan het begin meer tijd van de leerkracht. Uiteindelijk levert het meer tijd op, omdat de leerlingen zelf eigenaarschap nemen over hun denkproces en zelfstandig of in samenwerking met elkaar aan de slag gaan. Het toepassen van activerende didactiek heeft tijd nodig. Begin daarom met kleine stappen en test uit wat werkt in jouw klas. Een tip: het is vaak wennen voor leerlingen, probeer hetzelfde principe een paar keer uit voordat je conclusies trekt. De hierboven beschreven werkvormen zijn passend in de bovenbouw van het basisonderwijs, het voortgezet onderwijs en het praktijkonderwijs.
Hoe doen we het bij Schoolblocks?
Voor als je ons nog niet kent, wij zijn een moderne leermiddelenontwikkelaar met als missie de maatschappij aan het klaslokaal te verbinden. Tijdens het maken van ons lesmateriaal proberen we de leerlingen actief te betrekken bij hun eigen leerproces. Thema’s als kunstmatige intelligentie (AI) lenen zich hier uitstekend voor. Wat vinden we er eigenlijk van? Wat zijn de argumenten voor en tegen? In een van onze lessen over AI hebben we gekozen voor een activerende werkvorm waarbij de leerlingen een debat voeren over verschillende stellingen.
We hopen dat je door dit artikel meer te weten bent gekomen over activerende didactiek en enthousiast bent geworden om er zelf mee aan de slag te gaan! Als je wilt starten met activerende didactiek, bedenk dan altijd goed van tevoren welk onderwerp zich leent voor welke werkvorm.